Ο σύμβουλος του πρωθυπουργού Δημοσθένης Δαββέτας (συνεντευξη)
«Μια Ελλάδα σε αξιακή κρίση, πασχίζει να βρει και να αθροίσει ατομικές διαδρομές-εξαιρέσεις, που δεν παραδόθηκαν στην εθνική μελαγχολία, δεν απογοητεύτηκαν, δεν επέλεξαν τη φυγή και τον αναχωρητισμό, αλλά παρέμειναν στη χώρα και δίνουν τη μάχη τους για την "εθνική επιστροφή» περιγράφει στη Newsmail ο Δημοσθένης Δαβέττας, ένας άνθρωπος των τεχνών και των γραμμάτων, που κατέχει και θέση συμβούλου του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά επί θεμάτων Πολιτισμού.
Στις ευρωεκλογές του Μαϊου, ο κ. Δαββέτας θα είναι από εκείνους που θα διεκδικήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών για μια θέση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το οποίο θα κληθεί να διαχειριστεί τις τύχες των λαών της Ευρώπης, για τα επόμενα πέντε, κρίσιμα χρόνια.
Συνέντευξη στη Γεωργία Σαδανά.
Newsmail.gr
Κ. Δαββέτα αν και το έργο σας, λίγο ως πολύ, είναι γνωστό στο χώρο της τέχνης, ποιο ήταν το κίνητρο για την ενασχόλησή σας με τα εικαστικά;
Καταρχάς όταν ήμουν στο σχολείο, από πολύ νεαρή ηλικία, από το δημοτικό, και ήθελα να επικοινωνήσω με κάποιον συμμαθητή ή συμμαθήτριά μου στην τάξη έγγραφα το σημείωμά μου μισό σε λέξεις και μισό σε εικόνες, ώστε, αν η δασκάλα με έπιανε, να μην μπορούσε να καταφέρει να διαβάσει το μήνυμα.
Τα πιο μυστικά και τα πιο αυστηρά τα δήλωναν οι εικόνες. Αυτό μου έμεινε ως συνήθεια και τα μετέπειτα χρόνια και έτσι γεννήθηκε σιγά σιγά η ζωγραφική μου ικανότητα.
Στα χρόνια των σπουδών σας, ποιες ιδιαίτερες προσωπικότητες είχατε την τύχη να γνωρίσετε και να σας επηρεάσουν στο μετέπειτα έργο σας;
Όταν αποφοίτησα από τη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης, αποφάσισα να πάω στο Παρίσι να σπουδάσω Φιλοσοφία και Ιστορία της Τέχνης. Παράλληλα εργάστηκα για μία δεκαετία σε μία από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της Ευρώπης, τη Liberation. Στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής μου δραστηριότητας μπόρεσα να συναντήσω παγκόσμιες προσωπικότητες όπως, μεταξύ άλλων, τους: Andy Warhol, τον Basqiat, τον Bacon, τον Masson, τον Lucas Samaras, τον Baselitz κ.α.
Μιλώντας μαζί τους, δημιουργήθηκε ένα κλίμα εμπιστοσύνης κι άρχισα να τους δείχνω σιγά σιγά την ποίησή μου και τη ζωγραφική μου. Έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτό που έκανα και ιδίως για την ασυνήθιστη χρήση των έντονων χρωμάτων που χρησιμοποιούσα. Μου μετέδωσαν την εμπιστοσύνη τους για τη ζωγραφική μου ικανότητα και μετά από κάποια χρόνια αποφάσισα να εκθέσω δημόσια τη ζωγραφική μου δουλειά.
Βλέποντας τη θετική αποδοχή της δουλειάς μου, αποφάσισα να δοθώ συστηματικά στη ζωγραφική όπως παράλληλα συστηματικά δόθηκα στη γραφή της ποίησης, των δοκιμίων και των μυθιστορημάτων. Στο μυαλό μου πάντα στριφογύριζε και στριφογυρίζει η φράση του αρχαίου ποιητή Σιμωνίδη ότι «Η ζωγραφική είναι μία σιωπηλή ποίηση και η ποίηση είναι μια ζωγραφική που μιλάει».
Από όλο το φάσμα των εικαστικών σας δραστηριοτήτων ποιο είναι εκείνο το έργο σας για το οποίο αισθάνεστε υπερήφανος; Και μέσα από ποια μορφή τέχνης εκφράζεστε καλύτερα;
Δεν μπορώ να διαχωρίσω την αγάπη μου μεταξύ ποίησης και ζωγραφικής. Πολλές φορές από ένα ποίημα μπορώ να φτιάξω μια σειρά από πίνακες και από κάποιες εικόνες μπορώ να γράψω ποίηση.
Για αυτό και στα έργα μου συνυπάρχουν πάντα, ως εικαστική έκφραση, και οι ζωγραφικές εικόνες και η ποίηση. Όμως, θα μπορούσα να πω, πως στην ουσία είμαι ένας ποιητής με την αρχαία ελληνική αντίληψη, ο οποίος εκφράζεται γράφοντας και ζωγραφίζοντας.
Ένας ποιητής, που δεν κλείνεται στα πλαίσια του ιδιωτικού χώρου, δηλαδή, δεν απομονώνεται από την κοινωνία, αλλά θέλει η ζωή και το έργο του να είναι μέσα στην κοινωνία, εκτεθειμένα σε δημόσιο χώρο, με διαφάνεια και υπευθυνότητα, όπως πρέπει να είναι ένας δημιουργικός πολίτης της καθημερινότητας.
Θα θέλαμε να μας πείτε για τις απαιτήσεις της θέσης σας ως Συμβούλου του Πρωθυπουργού για θέματα πολιτισμού και για τον τρόπο με τον οποίο συνδυάζετε την τέχνη με την πολιτική.
Ο ρόλος μου, ως Ειδικού Συμβούλου του Πρωθυπουργού για θέματα πολιτισμού, είναι ιδιαίτερα σημαντικός για δύο τουλάχιστον λόγους. Καταρχάς, διότι πρέπει να είμαι σωστός διαμεσολαβητής των πολιτιστικών επιθυμιών του Πρωθυπουργού και των πολιτών και δεύτερον γιατί πρέπει να είμαι εγώ ο ίδιος ασταμάτητα δημιουργικός, ώστε να του προτείνω συνεχώς νέες ιδέες και νέα projects. Μέσα από την καθημερινή εμπειρία μαθαίνω και προσπαθώ να στέκομαι όλο και καλύτερα στο ύψος των περιστάσεων.
Για μένα η τέχνη είναι εξ' ορισμού πολιτική, και δεν εννοώ τη στρατευμένη τέχνη σε κομματικά συμφέροντα, αλλά την τέχνη εκείνη η οποία βρίσκεται στην υπηρεσία του πολίτη, δηλαδή, που συμβάλει στη βελτίωση και την εξέλιξη της συναισθηματικής, πνευματικής και αισθητικής του ανάτασης. Για μένα η τέχνη οδηγεί πάνω από όλα σε μία προσωπική αλλά και πολιτική αυτογνωσία, διότι ο καλλιεργημένος πολίτης γνωρίζει τα όριά του εαυτού του και μέσα από τη γνώση των ορίων του μπορεί να είναι ενεργός και γόνιμος στην πολιτεία και στις κοινωνικές, δημιουργικές της ανάγκες.
Για αυτό, κι όπως είπα, ότι η τέχνη είναι πολιτική, μπορώ να πω, ότι προσπαθώ να ασκήσω και την πολιτική μου με τέχνη για να επιτευχθεί η αναβάθμιση του πολιτικού λόγου και να μπορούν οι πολίτες να νιώθουν κοντά στην πολιτική κι όχι μακριά της.
Πώς καταφέρνετε να ανταποκρίνεστε και στις ακαδημαϊκές σας υποχρεώσεις ως καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης σε Παρίσι και Ελλάδα; Πώς μοιράζετε το χρόνο σας για να τα καταφέρνετε και να τα συνδυάζετε όλα;
Καταρχάς, όταν ήμουν μικρός, μου έλεγαν όλοι ότι πρέπει να επιλέγω ή το ένα ή το άλλο. Εγώ, όμως, ήθελα, να κάνω και το ένα και το άλλο. Για να είναι όμως αποδοτικός σε αυτά που έπρεπε να κάνω, έπρεπε να βρω έναν μηχανισμό αυτοσυγκέντρωσης, πειθαρχίας και αυτογνωσίας, έτσι ώστε να μπορώ να κινούμαι ανάμεσα στα διαφορετικά πράγματα, ισορροπημένα. Επέλεγα πάντα την ουσία των πραγμάτων, κι όχι υποχρεωτικά κάτι διαφορετικό.
Με αυτή τη λογική μπορώ και συνυπάρχω ανάμεσα σε Γαλλία και Ελλάδα, ανάμεσα στην ακαδημαϊκή μου καριέρα, τη δημιουργική μου έκφραση και την πολιτική. Όταν έχεις πειθαρχημένο πρόγραμμα και σε ευχαριστεί αυτό που κάνεις τότε μπορείς να βρεις χρόνο, γιατί ό, τι κάνεις βασίζεται στην οικονομία των πράξεων και των λόγων, δηλαδή στο ουσιαστικά αναγκαίο, και δεν χάνεσαι σε γενικότητες. Όποιος είναι συγκεντρωμένος θα με καταλάβει. Λειτουργώ όπως ένα αθλητής, ο οποίος ξέρει ότι καθημερινά πρέπει να προπονείται με πειθαρχημένο πρόγραμμα, για να μπορεί να ανταποκριθεί στις καθημερινές, δύσκολες υποχρεώσεις του.
Άλλωστε ως φοιτητής στη Θεσσαλονίκη έπαιζα μπάσκετ στην Α1 κατηγορία ανδρών στον Δημόκριτο Θεσσαλονίκης και είχα προπονητή τον κ. Θόδωρο Ροδόπουλο. Αυτό με έκανε να μάθω την ανάγκη της πειθαρχίας, της αποτελεσματικότητας και της θετικής ενέργειας. Μου έδωσε τη νοοτροπία του μαχητή, τη νοοτροπία του ανθρώπου που δυναμώνει μέσα από τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες της ζωής.
Θεωρείτε πως ο πολιτισμός είναι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας έναντι άλλων κρατών και πως θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη της χώρας μας ιδίως αυτό το εξάμηνο που η χώρα μας έχει την Προεδρία της Ε.Ε.
Ο πολιτισμός είναι συγκριτικό πλεονέκτημα, ειδικά για την Ελλάδα. Και πιστεύω ότι μπορεί να ωφελήσει πάρα πολύ την επικοινωνιακή εικόνα της χωράς κατά τη διάρκεια της προεδρίας της και όχι μόνο, αλλά σε γενικότερο επίπεδο. Ο πολιτισμός είναι, επίσης, ένα εργαλείο με θεραπευτικές ιδιότητες απέναντι στην κρίση.
Πόσες και πόσες φόρες δεν μας έχει τύχει σε στιγμές προσωπικών δυσκολιών ή αρρώστιας υπό την επίδραση ενός έργου τέχνης, ενός βιβλίου ή ενός μουσικού έργου να νιώσουμε αλλαγή στην ψυχολογία μας;
Κάπως έτσι πρέπει να λειτουργήσει και η τέχνη στη σημερινή κρίση των ανθρώπων, να τους βοηθήσει να αλλάξουν ψυχολογία, να γίνουν πιο ανθεκτικοί για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα κρίσιμα προβλήματα της καθημερινότητας μέσα από μια ματιά όχι πανικού και αγανάκτησης αλλά μέσω ενός λογικού θυμού που στόχο έχει όχι να καταστρέψει ό,τι έχει απομείνει αλλά να χτίσει στέρεα πάνω σε ό,τι έχει απομείνει το νέο που θα έρθει.
Και με βάση αυτή τη λογική πιστεύω ότι η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει πάρα πολλά πράγματα στην Ευρώπη μέσω του διαχρονικού και ανθεκτικού πολιτισμού της. Μπορεί να δώσει μια μορφή δημιουργικής αισιοδοξίας χάριν στον πολιτισμό της, την οποία χρειάζεται εσωτερικά η Ευρώπη.
Πώς αισθάνεστε για την υποψηφιότητά σας στις επερχόμενες Ευρωεκλογές και ποιο είναι το κομμάτι από το οποίο θα μπορούσατε να βοηθήσετε και να ασκήσετε ουσιαστικό έργο;
Χαίρομαι ιδιαίτερα που με επέλεξε ο Πρωθυπουργός για υποψήφιο στην Ευρωβουλή, διότι έτσι θα μου δοθεί η ευκαιρία να συμβάλω μέσω του πολιτισμού για την επίτευξη όσων προανέφερα και για μια δυναμική καινούρια παρουσία της Ελλάδας στην Ευρώπη.
Θα θέλατε να κλείσουμε με μία συμβουλή, με μία παραίνεση σας στον κόσμο και ιδίως στα νέα άτομα, στα παιδιά ως προς την ενασχόλησή τους με τις τέχνες;
Θα ήθελα να τους πω να είναι ελεύθεροι και την ελευθερία τους αυτή να τη διοχετεύουν στην καλλιτεχνική έκφραση.
Να είναι όσο μπορούν δημιουργικοί και οι δυσκολίες της κρίσης να μην σταθούν εμπόδιο και να μην αποτελέσουν πηγή απαισιοδοξίας για τις αποφάσεις τους αλλά αντιθέτως να είναι εφαλτήριο που θα τους γεμίζει αισιόδοξη ενέργεια ώστε να είναι ευρηματικοί, γόνιμοι και απαιτητικοί πρώτα με τον εαυτό τους και έπειτα με τους άλλους.